Bệnh không dung nạp lactose

Bệnh không dung nạp lactose, hay hội chứng bất dung nạp lactose (tiếng Anh: Lactose intolerance) là tình trạng cơ thể khó tiêu hóa sữa và các chế phẩm từ sữa. Người bệnh sẽ gặp các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi, buồn nôn… rất khó chịu.

Bệnh không dung nạp lactose khá phổ biến và là nỗi lo của nhiều phụ huynh có con nhỏ. Bệnh có ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ sơ sinh. Trẻ không tiêu hóa được sữa, kể cả sữa mẹ, dẫn đến nguy cơ thiếu dinh dưỡng. Nguyên nhân bệnh này do đâu?

Bệnh không dung nạp lactose
Người bệnh bị đau bụng khi dùng sữa và các sản phẩm từ sữa

Thế nào là bệnh không dung nạp lactose?

Nguyên nhân do cơ thể không sản xuất đủ lactase, một loại enzyme có trong ruột non giúp hấp thụ lactose, một loại đường có mặt trong sữa và các chế phẩm từ sữa (phô mai, kem…). Có nhiều mức độ thiếu hụt lactase. Người có nồng độ lactase thấp vẫn có thể tiêu hóa được đường sữa.

Bình thường sau khi uống sữa, lactase sinh ra từ ruột non sẽ chuyển hóa lactose có trong sữa thành glucose và galactose. Hai loại đường này sau đó hấp thụ vào máu qua niêm mạc ruột. Người bất dung nạp lactose thì đường lactose không bị chuyển hóa, sẽ được đưa đến ruột già. Tại đây, lactose bị vi khuẩn phân hủy thành chất thải ở thể khí và lỏng, dẫn đến các triệu chứng đầy hơi, tiêu chảy… 

Tham khảo: sàng lọc trước sinh chi phí bao nhiêu

Tham khảo: xét nghiệm tan máu bẩm sinh khi mang thai

Tình trạng không dung nạp lactose trong đường ruột
Tình trạng không dung nạp lactose trong đường ruột

Bệnh không dung nạp lactose không quá nguy hiểm, không gây hại cho đường tiêu hóa nhưng các triệu chứng khiến người bệnh rất khó chịu. Ở trẻ em, bệnh sẽ dẫn đến tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng. Đối với trẻ sơ sinh thì rất nguy hiểm vì bệnh khiến trẻ không dung nạp được sữa mẹ dẫn đến suy dinh dưỡng nghiêm trọng.

Các dạng của hội chứng không dung nạp lactose

Dựa vào yếu tố tác động gây ra sự thiếu hụt enzyme lactase, hội chứng bất dung nạp lactose được chia thành 3 dạng như sau:

  • Bất dung nạp lactose nguyên phát

Đây là dạng bất dung nạp lactose phổ biến nhất. Khi còn nhỏ, trẻ ít dùng sữa và chế phẩm từ sữa, khiến việc sản xuất lactase giảm mạnh. Đến khi trưởng thành, thực phẩm từ sữa được đưa trở lại vào chế độ ăn uống. Lúc này cơ thể đã thiếu hụt enzyme lactase, dẫn đến bệnh không dung nạp lactose. 

  • Bất dung nạp lactose thứ phát

Bệnh xảy ra sau khi ruột non trải qua một đợt tổn thương hoặc phẫu thuật; hoặc hệ đường ruột của trẻ bị vi khuẩn, virus tấn công khiến ruột non giảm sản xuất lactase. Sau khi hệ tiêu hóa hồi phục hoàn toàn, các triệu chứng của bệnh không dung nạp lactose sẽ biến mất.

Người mắc bệnh không dung nạp lactose không dùng được sữa
Người mắc bệnh không dung nạp lactose không dùng được sữa và chế phẩm từ sữa

  • Bất dung nạp lactose bẩm sinh

Tỷ lệ trẻ mắc bệnh không dung nạp lactose bẩm sinh khá thấp, chỉ 1/1.000 trẻ sinh ra. Bệnh dễ xảy ra ở trẻ sinh non vì enzyme lactase được sản xuất nhiều trong 3 tháng cuối thai kỳ. Trẻ sinh non thì hệ tiêu hóa không khỏe mạnh và lượng enzyme lactase bị thiếu hụt nghiêm trọng.

Ngoài ra, bệnh này còn có nguyên nhân từ di truyền, dù tỉ lệ rất thấp. Hội chứng xảy ra do đột biến gen, khiến ruột non không sản xuất enzyme lactase, dẫn đến trẻ sinh ra không có lactase trong hệ tiêu hóa. Rối loạn này di truyền theo cơ chế gen lặn, nghĩa là bố mẹ có gen bệnh và cả hai đều truyền cho trẻ.

Bất dung nạp lactose do di truyền: Cơ chế di truyền & xét nghiệm phát hiện bệnh

  •  Cơ chế di truyền

Hội chứng bất dung nạp lactose do đột biến ở gen MCM6, là gen có liên quan đến việc sản xuất enzyme lactase. Xét nghiệm ADN giúp bố mẹ của trẻ xác định nguyên nhân gây bệnh cho trẻ, từ đó có hướng giải quyết phù hợp, như thay đổi chế độ dinh dưỡng cho trẻ.

  • Xét nghiệm phát hiện bệnh không dung nạp lactose tại GENPLUS

Tại GENPLUS, xét nghiệm ADN nhằm phát hiện hội chứng bất dung nạp lactose do di truyền sử dụng phương pháp giải trình tự gen tiên tiến nhất để rà soát các rối loạn có thể xảy ra trong gen MCM6. Kết quả thường có sau 1 – 2 ngày làm việc (không tính ngày lấy mẫu). Mẫu sinh phẩm xét nghiệm tốt nhất là khoảng 5ml máu.

Thời gian Dịch vụ xét nghiệm  Chi phí
1 – 2 ngày  Sàng lọc gen MCM6 950.000₫

Các biện pháp khắc phục hội chứng không dung nạp lactose

Khi phát hiện bản thân không dung nạp được đường lactose, bạn cần chú ý kỹ lưỡng chế độ ăn, xem phản ứng của cơ thể đối với sữa và các chế phẩm từ sữa.

– Nên hạn chế dùng sữa hay các sản phẩm làm từ sửa. Bắt đầu từ một lượng sữa nhỏ trong mỗi lần uống, sau đó tăng dần và xem cơ thể phản ứng thế nào. Từ đó bạn sẽ tìm ra lượng sữa an toàn mà cơ thể chấp nhận được. Cách thức tương tự cũng được áp dụng với các sản phẩm từ sữa khác như phô mai, bơ, kem, sữa chua…

–  Chọn các loại bơ sữa không có hoặc có hàm lượng lactose thấp.

– Một khi không dung nạp được sữa, bạn có thể gặp tình trạng thiếu vitamin K, dẫn đến cơ thể không thể hấp thụ được canxi. Do đó, bạn cần bổ sung thực phẩm giàu vitamin K và canxi như rau cải, dưa chuột, bắp cải, cá mòi, hạnh nhân, hạt chia, bơ, táo…

– Bổ sung thực phẩm giàu probiotic, bổ sung lợi khuẩn cho đường ruột, tăng sức khỏe hệ tiêu hóa. Từ đó sẽ giảm bớt các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, khó tiêu… Thực phẩm giàu probiotic bao gồm dưa muối, kim chi, đồ uống bổ sung men tiêu hóa…

  • Giải pháp đối với trẻ nhỏ

Ở trẻ nhỏ, không uống được sữa sẽ dẫn đến tình trạng thiếu dinh dưỡng. Sữa là sản phẩm chứa nhiều vi chất cần thiết cho sự phát triển thể chất, não bộ và hệ miễn dịch của trẻ. Nếu trẻ bị bệnh không dung nạp lactose nặng, giải pháp tốt nhất là loại bỏ hẳn lactose trong khẩu phần ăn, thay vào đó là các loại sữa không chứa lactose (Lactofree), vẫn đảm bảo bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho trẻ.

Ngoài ra, bố mẹ có thể bổ sung cho trẻ các loại men tiêu hóa giúp tăng sức khỏe đường ruột và tăng cường hệ miễn dịch.  

Bổ sung thực phẩm không chứa lactose
Bổ sung thực phẩm không chứa lactose

Hội chứng bất dung nạp lactose có thể không ảnh hưởng nghiêm trọng đến người lớn, nhưng với trẻ nhỏ sẽ dẫn đến tình trạng thiếu dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sức khỏe hệ tiêu hóa, sự phát triển thể chất và trí tuệ. Nếu trẻ thường xuyên gặp các triệu chứng đầy hơi, tiêu chảy,…phụ huynh nên đưa con đi thăm khám để phát hiện sớm bệnh không dung nạp lactose, từ đó có chế độ ăn uống phù hợp cho trẻ. Liên hệ với chúng tôi, đơn vị xét nghiệm adn Gen Mum uy tín để được hỗ trợ trực tiếp. 

TRUNG TÂM XÉT NGHIỆM ADN GENPLUS

VPĐD Miền Bắc: 198 Trường Chinh, Đống Đa, Hà Nội

VPĐD Miền Nam: 33 Quách Văn Tuấn, P12, Tân Bình, Hồ Chí Minh

Hotline : 0899 65 9999 / 0899 080 999

Chăm sóc khách hàng: 0833 822 888 / 0978 555 000

Website: https://genmum.vn/